ZABURZENIA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ
CZYM JEST INTEGRACJA SENSORYCZNA
Integracja Sensoryczna to sposób porządkowania przez mózg informacji, które odbierane są za pomocą zmysłów. Kształtuje się już w trakcie życia płodowego dziecka, a w wieku przedszkolnym rozwija się szczególnie intensywnie. Jeśli proces ten przebiega poprawnie, umożliwia mu to celowe działanie, właściwą ocenę i odpowiednią reakcję na różne sytuacje.
W przypadku występowania problemów z odbiorem i przetwarzaniem choćby części bodźców zewnętrznych, pojawić się mogą problemy z utrzymaniem równowagi, opóźnienie w rozwoju mowy, kłopoty z koncentracją uwagi. Obserwujemy wówczas nadwrażliwość lub niedostateczną wrażliwość (podwrażliwość) na informacje zmysłowe. Dotyczy to funkcji ruchowych, poczucia siebie w przestrzeni, percepcji słuchowej, wzrokowej, dotykowej, kształtowania się mowy, komunikacji społecznej, odwagi i kreatywności w działaniu oraz wielu innych funkcji.
SYMPTOMY WYSTĘPUJĄCE U DZIECKA, KTÓRE POWINNY ZWRÓCIĆ NASZĄ SZCZEGÓLNĄ UWAGĘ:
- szybko się męczy, sprawia wrażenie słabego, wątłego,
- jest niezdarne, obija się o meble, potyka się o własne nogi,
- ma trudności z czynnościami samoobsługowymi – ubieraniem się, zapinaniem guzików, myciem się,
- jest nadaktywne, nie może ustać w miejscu,
- nie czuje swojej siły, nadużywa jej,
- drażnią go dźwięki, w tym takie, na które inni nie zwracają uwagi,
- jest niespokojne i płaczliwe bez konkretnego powodu,
- jest impulsywne, nadwrażliwe,
- nie lubi się przytulać, unika dotyku lub przeciwnie, potrzebuje mocnego ściskania, przytula się do wszystkich, uderza rękami lub całym ciałem o ścianę, meble, często wdaje się w bójki,
- nie zauważa siniaków i zadrapań na swoim ciele,
- rysując i kolorując bardzo mocno dociska kredkę,
- drażnią go metki i niektóre ubrania,
- boi się oderwać od podłoża, wspinać po drabinie lub schodach, siedzieć na wysokim stołku,
- uwielbia się bez przerwy huśtać, kręcić lub wręcz przeciwnie, nie toleruje tego,
- ma trudności z nauczeniem się nowych aktywności ruchowych, takich jak jazda na rowerze, łapanie i rzucanie piłki, wchodzenie po drabinie, pływanie,
- doświadcza trudności szkolnych, ma problemy z koncentracją uwagi, nieczytelnie pisze, nie lubi wycinać, brudzi się farbami i klejem, nie nadąża z przepisywaniem z tablicy,
- ma problemy z żuciem, przełykaniem, piciem,
- nie toleruje konsystencji niektórych pokarmów, unika nowych smaków,
- ma słabe wyczucie odległości, przejawia dezorientację w przestrzeni,
- ma nieustaloną lateralizację (praworęczność lub leworęczność),
- broni się przed czynnościami pielęgnacyjnymi – obcinaniem paznokci, smarowaniem kremem, wycieraniem nosa itp.
ZNACZENIE UKŁADU PRZEDSIONKOWEGO W PROCESACH INTEGRACJI SENSORYCZNEJ
Układ przedsionkowy, będący częścią ucha środkowego jest najwcześniej dojrzewającym i najważniejszym systemem zmysłowym, gdyż koordynuje odbieranie i przetwarzanie bodźców innych układów zmysłowych – dotykowego, wzrokowego, słuchowego i czucia głębokiego. Wpływa także na utrzymanie równowagi, koordynację, płynność i możliwości planowania ruchów. Ma swój udział w utrzymaniu właściwej postury ciała oraz odpowiedniego napięcia mięśniowego.
Ten sam nerw (VIII nerw czaszkowy) unerwia zarówno układ przedsionkowy, jak i słuchowy. Stąd bliski związek między nimi, wykorzystywany w terapii poprzez słuchową stymulację układu przedsionkowego.
MOŻLIWOŚCI WSPARCIA
Poza tradycyjną terapią integracji sensorycznej, która wykorzystuje głównie oddziaływania ruchowe, ogromną rolę odgrywa bezpośrednia stymulacja układu przedsionkowego za pomocą treningów słuchowych. (Zobacz też: Metoda prof. Tomatisa)
Dzięki standardowym wielokrotnym powtórzeniom konkretnych ruchów impulsy łatwiej przechodzą nowym szlakiem nerwowym, dlatego np. perfekcyjne umiejętności tańca lub aktywności sportowych wymagają regularnych ćwiczeń. Proces ten nazywamy facylitacją (torowaniem), a ta reorganizacja synaptyczna może zachodzić u człowieka przez całe życie. W przypadku nieprawidłowości w przetwarzaniu bodźców zmysłowych proces ten możemy usprawnić i znacząco przyspieszyć przez neurosensoryczną stymulację, oddziałującą bezpośrednio na przedsionek i konkretne obszary centralnego układu nerwowego. Wykorzystujemy do tego celu w dużej mierze dźwięki o niższych częstotliwościach, które są rytmicznie podawane w spreparowanym materiale muzycznym za pomocą specjalistycznej aparatury medycznej. Towarzyszą temu bodźce podawane przez pobudnik kostny i system ostrzegania centralnego układu nerwowego (liczonego w milisekundach) przed mającą nastąpić zmianą bodźca dźwiękowego, aby utrzymywać mózg w stanie ciągłej uwagi. Działania te pozwalają na usprawnienie zdolności motorycznych, regulację napięcia mięśniowego i czucia głębokiego, utrzymanie prawidłowej postawy, poprawę koordynacji ruchów, w tym lepszą integrację bodźców płynących z lewej i prawej strony.
EFEKTY TERAPII METODĄ PROF. TOMATISA U OSÓB Z ZABURZENIAMI INTEGRACJI SENSORYCZNEJ
Terapia słuchowa przede wszystkim zmniejsza lub całkowicie eliminuje nadwrażliwości na bodźce zmysłowe, w szczególności nadwrażliwości słuchowe i czuciowe. Dzieci, np. z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, zaczynają tolerować dotyk. Bywa, że po kilku dniach terapii pierwszy raz bez oporu pozwalają się przytulić lub pocałować rodzicom, a nawet same się to tego garną. Lepiej kontrolują swoje ruchy w zakresie motoryki dużej, a także w zakresie motoryki małej, co usprawnia proces pisania, rysowania i działań precyzyjnych. Poprawia się u nich kontrola emocji, możliwości koncentracji uwagi oraz zdolności poznawcze. Dzięki temu przejawiają większą pewność siebie i zyskują poczucie sprawczości w swoim życiu.
autor tekstu: mgr inż. Jarosław Kozioł
Umów się na konsultację: tel. 72 72 72 606
Powiązane tematy:
