CENTRALNE ZABURZENIA PRZETWARZANIA SŁUCHOWEGO
CZYM JEST CAPD?
Zaburzenia przetwarzania słuchowego, znane jako APD lub CAPD (Central Auditory Processing Disorders), to zaburzenia funkcjonowania zmysłu słuchu, które występują na poziomie centralnego układu nerwowego, w szczególności kory mózgowej. Co ważne, zachodzą one przy poprawnie działającym słuchu obwodowym. Oznacza to, że podczas standardowego badania słuchu wynik plasuje się w granicach normy, jednak dana osoba może funkcjonować jak osoba słabosłysząca. Osoba taka prawidłowo słyszy, ucho poprawnie odbiera dźwięki, poprawnie je przekazuje, natomiast nieprawidłowości występują dopiero na etapie przetwarzania tej informacji przez mózg.
CAPD dają szereg różnorodnych objawów, które często da się zaobserwować już od najwcześniejszych etapów rozwojowych. Czasem uwidaczniają się one w momencie rozpoczęcia edukacji szkolnej. Bywa też, że niektórzy obserwują u siebie tego typu objawy dopiero w wieku dorosłym.
Jednym z podstawowych symptomów jest trudność ze skupieniem uwagi na bodźcach słuchowych, szczególnie w przypadku występowania dystraktorów dźwiękowych. Wszelkie dźwięki otoczenia, takie jak stuki, szmery, samochody za oknem, szurania krzeseł, gwar ulicy, są w takim przypadku dla mózgu równie ważną informacją, a czasem ważniejszą, od rozmowy, w której dana osoba uczestniczy lub od treści lekcji, czy wykładu. W normalnej sytuacji jesteśmy w stanie oddzielić tło akustyczne od informacji, którą świadomie uznajemy za najważniejszą. Dla osób z CAPD jest to bardzo trudne, wymaga dużego wysiłku, a czasem w ogóle nie jest możliwe. To powoduje ogólne nadmierne zmęczenie, problemy z koncentracją oraz negatywne reakcje emocjonalne.
W przypadku CAPD zazwyczaj obserwujemy zaburzenia słuchu fonemowego, trudności w zakresie analizy i syntezy słuchowej, trudności z różnicowaniem podobnie brzmiących głosek, sylab i słów, co ma wpływ na rozwój mowy, rozwój artykulacji oraz przebieg nauki czytania i pisania. Ponadto pojawiają się trudności z różnicowaniem melodii, rytmu i intonacji wypowiedzi oraz obniżenie pamięci słuchowej.
NAJCZĘSTSZE OBJAWY
Zaburzenia przetwarzania słuchowego wpływają na wiele sfer codziennego funkcjonowania, dając różnorodne objawy. U każdego występują one w nieco innym obszarze i nasileniu. Występowanie choćby kilku poniższych objawów może świadczyć o problemie i wymaga przeprowadzenia badań, aby na jak najwcześniejszym etapie móc zastosować odpowiednią terapię. Sytuacje, które powinny zwrócić szczególną uwagę, to:
- opóźniona lub nieodpowiednia reakcja na polecenia,
- częste proszenie o powtórzenie informacji,
- problemy z koncentracją,
- krótki czas utrzymania uwagi,
- szybka męczliwość podczas pracy umysłowej,
- zmęczenie podczas długich rozmów i aktywności wymagających długotrwałego słuchania,
- trudności z rozumieniem i zapamiętywaniem dłuższych i rozbudowanych poleceń,
- trudności w funkcjonowaniu w hałaśliwym otoczeniu, w pomieszczeniach o dużym pogłosie,
- trudności w funkcjonowaniu w dużej grupie, w miejscach zatłoczonych, lepsze radzenie sobie w sytuacjach 1 na 1,
- brak płynności mowy, trudność w znalezieniu odpowiednich słów, ubogie słownictwo,
- monotonne brzmienie mowy,
- nieodpowiednia kontrola natężenia głosu, mowa zbyt cicha lub zbyt głośna,
- mylenie podobnie brzmiących słów i głosek, np. p-b, k-g, t-d,
- problemy z czytaniem i pisaniem,
- trudności w nauce wierszy i piosenek na pamięć,
- trudności w nauce języków obcych,
- nadwrażliwości na dźwięki,
- problemy z koordynacją ruchową,
- niepoprawna artykulacja,
- niewłaściwe używanie form gramatycznych i końcówek fleksyjnych,
- duża wrażliwość emocjonalna,
- nadpobudliwość i zachowania impulsywne,
- stany obniżonego nastroju;,
- brak motywacji.
MOŻLIWOŚCI WSPARCIA
Funkcjonowanie centralnego układu nerwowego w przypadku występowania CAPD można usprawnić za pomocą odpowiednio dobranego treningu słuchowego. Jego efektem jest zwykle zwiększenie możliwości przetwarzania informacji, szybsza reakcja na bodźce, lepsza kontrola własnego zachowania, większe możliwości sprawnego komunikowania się. Dzięki terapii poprawia się pamięć i koncentracja, wyciszają się napięcia emocjonalne, zwiększa się świadomość i pewność siebie. Przebywanie w hałaśliwym otoczeniu staje się mniej uciążliwe. Metody i zakres terapii dobierane są indywidualnie po przeprowadzeniu szeregu badań wyższych funkcji słuchowych.
autor tekstu: mgr inż. Jarosław Kozioł
Umów się na konsultację: tel. 72 72 72 606
Powiązane tematy:
